قنوت نماز و ارتباط آن با حضرت فاطمه زهرا(س)
نکته قابل تأملی در دعای قنوت وجود دارد این است که چرا نمیگوییم حسنات بلکه میگوییم حسنه که به صورت مفرد آمده است. برای پاسخ به این سؤال باید ابتدا ببینیم حُسن چه تعریفی دارد؟
حجتالاسلام محمود ریاضت از خطبای تهران درباره ارتباط قنوت نماز با دستیابی به معرفت حضرت فاطمه(س) نکات جالبی را مطرح کرده است که متن آن در ادامه میآید:
بسم الله الرحمن الرحیم
لَوْ کَانَ الْحُسْنُ هَیْئَةً لَکَانَتْ فَاطِـمَةَ بَلْ هِـیَ أَعْـظَم، إِنَّ فَاطِـمَةَ ابْنَتِی خَیـْرُ أَهْـلِ الْأَرْضِ عُنْصُراً وَ شَـرَفاً وَ کَرَماً.
اگر قرار بود زیبایی و نیکویی و خوبی صورتی داشته باشد همانا آن، فاطمه است؛ بلکه فاطمه فراتر از اینها است، به درستی که دخترم فاطمه بهترین اهل زمین است در اصل و ریشه و شرافت و کرامت. (مائة منقبة من مناقب أمیر المؤمنین و الأئمة (ابن شاذان)، ص136)
اولین دعایی که بزرگان به ما آموزش دادهاند که در قنوت نمازهایمان بخوانیم این دعای قرآنی است: «رَبَّنَا آتِنَا فِی الدُّنْیَا حَسَنَةً وَفِی الآخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ؛ خداوندا در دنیا به ما خوبی ونیکی و در آخرت هم به ما خوبی و نیکی عطا فرما و ما را از عذاب آتش حفظ فرما!» (201/ بقره)
نکته قابل تأملی در این دعا وجود دارد که چرا نمیگوییم حسنات بلکه میگوییم حسنه که به صورت مفرد آمده است، خدایا در دنیا و آخرت به ما یک حسنه عطا فرما. همان که در دنیا عطا میکنی همان را در آخرت عطا فرما! چرا؟ برای پاسخ به این سؤال باید ابتدا ببینیم حُسن چه تعریفی دارد؟
در روایتی از رسول گرامی اسلام صلی الله وعلیه وآله وسلم نقل شده است که فرمودند: اگر خوبی، نیکی و زیبایی دارای صورتی میبود هر آینه آن فاطمه سلام الله علیها است، بلکه او برتر از خوبی و حُسن است، زیرا دخترم فاطمه سلام الله علیها از لحاظ ریشه و اصل و کرامت و بزرگواری و شرافت بهترین اهل زمین است.
بنا بر این تعریف، به معنای اتم و اکمل، حُسن، وجود صدیقه اطهر است که اگر کسی در دنیا به معارف و محبت او دست یافت، به تحقیق دعای «فی الدنیا حسنة و فی الاخرة حسنة» در مورد او به اجابت رسیده است.
معارف فاطمی باعث تکمیل نبوت در انبیای الهی شده است که علامه بزرگوار شعرانی در کتاب شریف مدینة المعاجز از امام باقر علیه السلام نقل میکند: ما تکاملت النبوة لنبی الا اقر بفضلها و معرفتها؛ نبوت در هیچ پیامبری به کمال نرسید مگر آنکه به برتری و معارف صدیقه اطهر اقرار نمود.
مصداق حسنه در خواست شده در دعای مذکور از خداوند معرفت به دختر رسول خدا فاطمه زهرا سلام الله علیها است.
معرفت یعنی کاربردیشدن اعتقاد و محبت نسبت به شخص، اینکه میگوییم فلانی خیلی با معرفت و با مرام است یعنی در عمل کاری انجام داده که نشانه معرفت و مرام نیکوی اوست. پس معرفت به حضرت صدیقه کبری سلام الله علیها یعنی کاربردی کردن فضایل و مناقبی که از آن وجود ذیجود نقل شده است که در محبین و شیفتگان و علاقهمندان به آن عزیز به منصه ظهور و بروز رسیده است چرا که «مَن عَرَفَ فاطِمَة حَقَّ مَعرِفَتِها فَقَد اَدرَکَ لَیلَةَ القَدر».
امیدوارم همه شیعیان حضرتش توفیق عملیاتیکردن معارف نورانی آن حبیبه الهی را داشته باشند. ان شاءالله.