حضرت زهرا(س) اسوه و الگوی ائمه(ع)، از امام حسن(ع) تا حضرت حجت(عج) است

ریاحین ـ حجت‌الاسلام و المسلمين عبدالكريم پاك‌نيا تبريزی، از اساتيد سطوح عالی و محققين حوزه علميه قم، در گفت‌و‌گو با خبرگزاری قرآنی ايران (ايكنا) درباره جايگاه و مقام مادر در قرآن و روايات اظهار كرد: روز ولادت حضرت زهرا(س) به روز مادر اطلاق شده است. از منظر قرآن مقام مادر، بسيار بلند و رفيع است و اهميت آن تا بدانجاست كه خداوند متعال بعد از بحث توحيد، مقام والدين را مطرح كرده است.

وی با اشاره به استشهاداتی چند از قرآن كريم عنوان كرد: خداوند در سوره مباركه نساء می‌فرمايد: «وَاعْبُدُواْ اللّهَ وَلاَ تُشْرِكُواْ بِهِ شَیْئًا وَبِالْوَالِدَیْنِ إِحْسَانًا؛ و خدا را بپرستيد و چيزى را با او شريك مگردانيد و به پدر و مادر احسان كنيد»(نساء/36) و در آيات ديگری نيز ـ از جمله سوره مباركه اسراء ـ تقريباً شبيه به اين مضمون را فرموده است: «وَاخْفِضْ لَهُمَا جَنَاحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ وَقُل رَّبِّ ارْحَمْهُمَا كَمَا رَبَّیَانِی صَغِيرًا؛ و از سر مهربانى بال فروتنى بر آنان بگستر و بگو پروردگارا آن دو را رحمت كن چنان‌كه مرا در خردى پروردند»(اسراء/24).

پاك‌نيا تبريزی افزود: همچنين قرآن از زبان پيامبر بزرگ الهی، حضرت عيسی بن مريم(ع) نقل كرده كه با افتخار تمام فرمود: «وَبَرًّا بِوَالِدَتِی وَلَمْ یَجْعَلْنِی جَبَّارًا شَقِیًّا؛ و مرا نسبت به مادرم نيكوكار كرده و زورگو و نافرمانم نگردانيده است»(مريم/32) و اين آيه به روشنی بيانگر آن است كه هر كه نسبت به مادرش كم لطفی كند، از منظر قرآن جبّار و شقی است.

استاد سطح عالی حوزه علميه قم با اشاره به برخی از شواهد ديگر قرآنی نسبت به مقام مادر تصريح كرد: همچنين قرآن از زبان پيامبر بزرگ الهی حضرت يحيی(ع) می فرمايد: «وَبَرًّا بِوَالِدَیْهِ وَلَمْ یَكُن جَبَّارًا عَصِیًّا؛ و با پدر و مادر خود نيك‏رفتار بود و زورگویى نافرمان نبود»(مريم/14).

والدين در كلام امام سجاد(ع)

وی در باب تكريم مقام مادر و تبيين جايگاه والای او از منظر اهل بيت(ع) به دعای 24 صحيفه سجاديه اشاره و اظهار كرد: در اين دعا امام سجاد(ع) نكات تربيتی و اخلاقی بلندی در منزلت پدر و مادر ـ و به‌ويژه مادر ـ بيان می‌كند. ايشان می‌فرمايند: «خداوندا! صدايم را در محضر آنان ملايم كن و گفتارم را بر آنان خوشايند فرما و خلق و خويم را نسبت به آنان نرم كن و قلبم را بر آنان مهربان ساز و مرا نسبت به هر خوش‌رفتار و دلسوز قرار بده».
خداوند در حديثی قدسی پيامبر(ص) را خطاب قرار داده است كه: «يا احمد(ص) لولاك لما خلقت الافلاك و لولا علیّ(ع) لما خلقتك و لولا فاطمه(س) لما خلقتكما؛ ای احمد(ص) اگر تو نبودی جهان را نمی‌آفريدم و اگر علی(ع) نبود تو را نمی‌آفريدم و اگر فاطمه(س) نبود شما را نمی‌آفريدم

الجنة تحت اقدام الامهات

اين محقق و پژوهشگر تصريح كرد: گذشته از كلام امام سجاد(ع) خود مادر در فرهنگ اهل بيت(ع) مقام والايی دارد. اين حديث معروف نبوی را بسيار شنيده‌ايم كه فرمودند: «الجنة تحت اقدام الامهات؛ بهشت زير پای مادران است» و يا اين كه فرمودند: «تحت اقدام الامهات روضة من رياض الجنة؛ جای قدم‌های مادران باغی از باغ‌های بهشت است».

پاك‌نيای تبريزی ادامه داد: پيامبر گرامی اسلام(ص) در اين احاديث عالی‌ترين مقامات انسانی را در مورد مادر برای ما اعلام كرده است و می‌فرمايد كه اگر كسی به دنبال سعادت و نيكی است بايد رضايت مادر را جلب كند و مراد از كلام «بهشت زير پای مادر است»، آن است كه تمام تخلق به فضيلت‌ها بستگی به اين دارد كه انسان مادرش را از خود راضی كند.

ای كاش مادرش زنده بود!

وی با اشاره به روايت ديگری از حضرت رسول اكرم(ص) تصريح كرد: شخصی به محضر پيامبر(ص) آمد و ايشان به او فرمود كه اگر می‌خواهی در راه خداوند آمرزيده شوی، پدر و مادر خود را تكريم كن! آن شخص گفت: يا رسول‌الله! مادرم وفات كرده و تنها پدرم زنده است. پيامبر(ص) فرمود: برو و پدرت را تكريم كن! آن مرد رفت و پيامبر پشت سر او زير لب زمزمه می‌كرد كه: ای كاش مادرش زنده بود و اين روايت به صراحت نشانگر اهميت والای مقام مادر است.

اسوه ائمه(ع)

اين محقق حوزه علميه قم حضرت زهرا(س) را كامل‌ترين مادر عالم خواند و در باب جايگاه حضرت زهرا(س) در كلمات ائمه اطهار(ع) تصريح كرد: اين سخن حضرت مهدی(عج) معروف است كه حضرت زهرا(س) را اسوه خود خوانده است يا اين‌كه امام حسين(ع) در روز عاشورا افتخار می‌كرد كه مادری چون فاطمه زهرا(س) و مادر بزرگی چون حضرت خديجه كبری(س) دارد.

پاك‌نيا تبريزی خاطرنشان كرد: ائمه اطهار حضرت زهرا(س) را اسوه و الگوی خود می‌دانستند و از همين روست كه خداوند در حديثی قدسی پيامبر(ص) را خطاب قرار داده است كه: «يا احمد لولاك لما خلقت الافلاك و لولا علیّ لما خلقتك و لولا فاطمه لما خلقتكما؛ ای احمد اگر تو نبودی جهان را نمی‌آفريدم و اگر علی نبود تو را نمی‌آفريدم و اگر فاطمه نبود شما را نمی‌آفريدم».

وی در تشريح اين مطلب گفت: در عين حال كه پيامبر(ص) و اميرالمؤمنين(ع) اسوه عالميان هستند، اما در اين حديث، خلقت ايشان منوط به خلقت ام‌الائمه(ع)، حضرت زهرا(س)، دانسته شده است. از اين جهت بود كه امام حسن(ع)، امام حسين(ع) و ساير ائمه(ع) تا حضرت حجت(عج) از ايشان به عنوان اسوه و الگوی خود ياد می‌كردند و ما بايد در حد توان با عمل، رفتار و گفتار خود رهرو چنين اسوه و الگوی قرآنی و اهل بيتی باشيم.

سيده نساء عالميان

استاد سطح عالی حوزه علميه قم حضرت زهرا(س) را در حجاب، عفاف، همسرداری، ايثار و فداكاری، امر به معروف و نهی از منكر و... الگويی تمام و كامل برای زنان مسلمان خواند و خاطرنشان كرد: در روايت ايشان را «سيده نساء عالميان» لقب داده‌‌اند؛ پيامبر(ص) در حق حضرت زهرا(س) فرمود: «مريم(س) سيده زنان عالم خود بود و فاطمه(س) سيده زنان عالم از اولين و آخرين است».