عرفان حضرت زینب(سلام الله علیها) در خردسالی
ریاحین : حجت الاسلام والمسلمین محمد محمدی اشتهاردى
در آن هنگام که خبر ولادت حضرت زینب(سلام الله علیها) را به پیامبر(صلی الله علیه و آله) دادند، آن حضرت فرمود: (نوزاد را نزدم بیاورید)، وقتی که زینب(سلام الله علیها) را به نزد او بردند،
فرمود: (به حاضران و غایبان وصیت و سفارش می کنم که احترام این دختر را پاس دارند، همانا این دختر شبیه حضرت خدیجه(سلام الله علیها) است.)(1)
در این تشبیه اسراری عمیق نهفته است، و بیان کننده آن است که همان گونه که وجود پربرکت حضرت خدیجه(سلام الله علیها) برای پیشرفت اسلام دارای آثار بسیار مبارک و کارساز بود، و هم چون مادری، اسلام را پرورش داد و همه امکانات خود را برای پیشرفت اسلام با کمال ایثار نثار کرد. زینب(سلام الله علیها) نیز این گونه به جا پای جده اش خدیجه(سلام الله علیها) پا نهاد، و از اسلام حمایت کرد، و نهضت عاشورا را که حادثه ای عظیم برای نجات اسلام از دستبرد ناپاکان بود، پروراند و همه امکاناتش را در این راه نثار نمود.
زینب(سلام الله علیها) شخصیتی است که پیامبر(صلی الله علیه و آله) صبر کرد که نامگذاری او از جانب خداوند بزرگ صورت گیرد، جبرئیل نزد پیامبر(صلی الله علیه و آله) آمد و عرض کرد: (خداوند به تو سلام می رساند و می فرماید: (نام این دختر را زینب بگذار، چرا که این نام را در لوح محفوظ نوشته ایم.)(2)
واژه (زینب) از دو کلمه زین و اب، ترکیب یافته که به معنای زینت پدر است، این نام برای حضرت زینب(سلام الله علیها) نشان دهنده آن است که روش و منش او، مایه زینت و سرافرازی پدرش حضرت علی(علیه السلام) خواهد بود، در این مقایسه زیبا نیز به عظمت زینب(سلام الله علیها) پی می بریم، چرا که وجود پربرکت حضرت علی(علیه السلام) یعنی یگانه حامی پیامبر(صلی الله علیه و آله)، نخستین ایمان آورنده به اسلام و بزرگ ترین فداکار دین اسلام، در حدی که گفتند: اسلام در آغاز به اخلاق پیامبر(صلی الله علیه و آله) و شمشیر علی(علیه السلام) و اموال انفاق شده خدیجه(سلام الله علیها) پیشرفت نمود، بنابراین زینب(سلام الله علیها) به قدری به حضرت علی(علیه السلام) نزدیک بود، که راهکارهای زندگی اش، روش و منش امیرمومنان علی(علیه السلام) را میآراست، و موجب سرافرازی و سربلندی علی(علیه السلام) بود.
به گفته روان شناسان: (سه اصل در تکوین و تکامل شخصیت انسان، نقش اساسی دارد: 1ـ وراثت 2ـ تربیت 3ـ محیط.)
این سه اصل به طور صحیح و کامل در پیدایش شخصیت زینب(سلام الله علیها) تإثیر داشت، همه ارزش ها را از پدر و مادرش علی(علیه السلام) و فاطمه(سلام الله علیها) به ارث برد، تحت نظر مستقیم این پدر و مادر نمونه پرورش یافت و در محیطی رشد کرد که کانون فضایل و صفا و صمیمیت بود؛ در مدینه، در میان خاندان ممتاز نبوت و شیفتگان مخلص این خاندان، بر همین اساس انوار درخشان انسانیت و ارزش های والای اسلامی و انسانی در وجود او شکوفا و بارور شد. بدین سبب، از همان خردسالی، به اصطلاح در یک شب، ره صد ساله را پیمود از این رو روایت شده، روزی حضرت علی(علیه السلام) زینب را که در آن هنگام کودک خردسال بود در آغوش گرفت، در ضمن نوازش به زینب(سلام الله علیها) فرمود: (بگو: دو)
زینب(سلام الله علیها) سکوت کرد. علی(علیه السلام) فرمود: دخترم چرا ساکت هستی؟ صحبت کن بگو: (دو)، زینب(سلام الله علیها) با شیرین زبانی ویژه ای عرض کرد: (پدر عزیزم! زبانی که به گفتن (یک) حرکت و عادت نموده، چگونه کلمه دو بگوید؟) (منظور زینب(سلام الله علیها) یکتایی خدا بود که تمام ذرات وجودش به توحید الهی گواهی می داد.)
حضرت علی(علیه السلام) در پاسخ معنی دار زینب(سلام الله علیها) خرسند شد، او را به سینه اش چسبانید و پیشانی اش را بوسید.
بار دیگر زینب(سلام الله علیها) سوالی مطرح کرد ، از پدر بزرگوارش پرسید: (پدر جان! آیا فرزندانت را دوست داری؟) علی(علیه السلام) فرمود: آری، البته! چگونه شما را دوست نداشته باشم، با این که میوه دل من هستید؟)
زینب(سلام الله علیها) (که متوجه توحید افعالی خداوند بود) عرض کرد: پدر عزیزم! در دل دو دوست جمع نمی شود، دوستی خالص برای خدا است، لطف و مهربانی برای ما است.)(3)
این بیان شیوا و پرمحتوای زینب(سلام الله علیها) سخن حضرت علی(علیه السلام) را توضیح داد، که دوستی ظاهری همان مهربانی است، و دوستی حقیقی باید منحصر به خدای یکتا و بی همتا باشد. حضرت علی(علیه السلام) با طرح این گونه سوال ها، مقام ملکوتی زینب(سلام الله علیها) را به دیگران معرفی می کرد. آری بانویی که در کنار پنج تن آل عبا ـ علیهم السلام ـ رشد کرده، چرا چنین نباشد؟!
روزی میهمانی به خانه امیرمومنان علی(علیه السلام) آمد، غذا در خانه نبود، حضرت علی(علیه السلام) از فاطمه(سلام الله علیها) پرسید: (آیا غذایی در خانه یافت می شود؟) فاطمه(سلام الله علیها) پاسخ داد: در خانه جز یک عدد نان نیست که آن را هم برای دخترم زینب(سلام الله علیها) ذخیره کرده ام[ زینب(سلام الله علیها) در این هنگام حدود پنج سال داشت] زینب(سلام الله علیها) بیدار بود، سخن مادر را شنید و گفت: (نان مرا به میهمان بدهید، من صبر خواهم کرد.)(4)
آری از کودکی، آثار عظمت، صلابت و شکوه از چهره زینب(سلام الله علیها) دیده می شد، و همه چیز نشان می داد که او در آینده بانویی بسیار ارجمند خواهد شد، به طوری که وجود با برکتش تجلی گاه جلوه های الهی خواهد گردید.