/ / زینب کبری علیهاالسلام از منظر بزرگان دین
ریاحین ـ اگر کسانی بتوانند تا حدودی شخصیت بی نظیر دختر بزرگ امیرالمۆمنین علیه السلام ترسیم کنند اینان جز علمای تراز اول دین نخواهند بود. به عنوان متبرک شدن و نورانی شدن این نوشتار ،آغاز سخن کلامی است از امام الساجدین علی بن الحسین علیهما السلام در تعریف و تمجید از عمّه بزرگوارشان:
فَقَالَ عَلِیُّ بْنُ الْحُسَیْنِ علیه السلام: «یَا عَمَّةِ! ... وَ أَنْتِ بِحَمْدِ اللَّهِ عَالِمَةٌ غَیْرُ مُعَلَّمَةٍ فَهِمَةٌ غَیْرُ مُفَهَّمَة». (1)
امام زین العابدین علیه السّلام فرمود: «اى عمه جان! ... تو بحمد اللّه داناى بدون آموزش و فهمیده بدون تفهیم هستى .» (2)
بازتاب خطبه حضرت زینب علیها السلام
«خزیمه اسدى» میزان تأثیر فراوان به وجود آمده از خطبه آن بانوى بزرگوار را توصیف نموده و گفته است: به خدا! هیچ زن پاكدامنى را گویندهتر از او ندیدهام، گویى كه از زبان امام امیر المۆمنین علیه السّلام سخن مىگفت، مردم پس از خطبهاش، سرگردان، دست ها را بر دهان هاى خویش گذاشته بودند، پیرمردى را دیدم كه به او نزدیك شد و مىگریست به طورى كه محاسنش را از اشك خیس كرده بود، مىگفت: پدر و مادرم فداى شما باد! كه سالخوردگان تان بهترین سالخوردگان و جوانان تان بهترین جوانان هستند و نسل شما هرگز بىارزش و خوار نمىگردد.(3)
کلام مرحوم طبرسی
و قال الطبرسی: إنها روت اخبارا كثیرة عن امها الزهراء، و روى أنها كانت شدیدة المحبة بالنسبة الى الحسین من صغرها، اقول كأن وحدة الهدف و نبل الغایة و المقصد و كبر النفس جعلت منهما ألیفین عظیمین ... (4)
زینب در صبر و تقوی و قوت ایمان و ثبات قدم تک است... و اگر ما قائل به عصمت او شویم احدی نمی تواند این مطلب را انکار کند البته اگر به احوال او در کربلا و بعد از آن آگاه باشد
ایشان می گوید: زینب کبری اخبار بسیاری از مادرش زهراء روایت کرده است؛ و روایت شده که حضرت از کودکی محبت شدیدی به برادرش حسین علیه السلام داشت. ایشان در توضیح این علاقه می گویند: گویا داشتن هدف مشترک و بزرگی روح باعث الفت عظیم بین این دو بزرگوار شده است؛ بنابراین در نهضت مبارک[کربلا] با هم مشارکت داشتند.
کلام مرحوم مامقانی
قال العلّامة المامقانی (ره): أقول: زینب، و ما زینب! و ما أدراك ما زینب!
هی عقیلة بنی هاشم، و قد حازت من الصفات الحمیدة ما لم یحزها بعد امّها أحد، حتّى حقّ أن یقال: هی الصدّیقة الصغرى؛ هی فی الحجاب و العفاف فریدة.
من [مامقانی] می گویم: زینب! و زینب کیست! و تو چه می دانی که زینب کیست! وی عقیله بنی هاشم است و دارای صفات پسندیده ای است که بعد از مادرش احدی به آن صفات نرسیده است؛ به حق است که اگر گفته شود او صدیقه صغری است. او در حجاب و عفاف بی مانند است. (5)
حضرت زینب
قال الشیخ المامقانی فی (تنقیح المقال): زینب فی الصبر و التقوى و قوة الایمان و الثبات وحیدة، و هی فی الفصاحة و البلاغة كأنها تفرغ عن امیر المۆمنین كما لا یخفى على من أنعم النظر فی خطبتها، و لو قلنا بعصمتها لم یكن لاحد أن ینكر إن كان عارفا باحوالها فی الطف و ما بعده، كیف و لو لا ذلك لما حملّها الحسین مقدارا من ثقل الإمامة أیام مرض السجاد، و ما أوصى الیها بجملة من وصایاه، و لما أنابها السجاد علیه السلام نیابة خاصة فی بیان الاحكام و جملة اخرى من آثار الولایة ...(6)
این عالم بزرگ ابتدا به توصیف حضرت زینب علیها سلام پرداخته است؛ می گوید: زینب در صبر و تقوی و قوت ایمان و ثبات قدم تک است... سپس به این نکته مهم اشاره می کند که: و اگر ما قائل به عصمت او شویم احدی نمی تواند این مطلب را انکار کند البته اگر به احوال او در کربلا و بعد از آن آگاه باشد؛ ایشان در دلیل این امر به چند موضوع اشاره می کند که اینها را از آثار ولایت می داند که ولایت بدون عصمت معنا ندارد. یکی اینکه امام حسین علیه السلام مقداری از سنگینی امامت را در ایام بیماری زین العابدین علیه السلام به وی سپرده بود و نیز جمله ای از وصایای خویش را به زینب کبری فرمودند. دیگر به دلیل اینکه امام سجاد علیه السلام نیابت خاص خودش را به عمه اش دادند تا بیان احکام شرعی کنند.
کلام مرحوم سید شرف الدین
قال العلّامة المجاهد السیّد عبد الحسین شرف الدین (ره):
فلم یر أكرم منها أخلاقا، و لا أنبل فطرة، و لا أطیب عنصرا، و لا أخلص جوهرا، إلّا أن یكون جدّها و اللذین أولداها. و كانت ممّن لا یستفزّها نزق، و لا یستخفّها غضب، و لا یروع حلمها رائں
آیة من آیات اللّه فی ذكاء الفهم، و صفاء النفس، و لطافة الحسّ، و قوّة الجنان، و ثبات الفۆاد، فی أروع صورة من صور الشجاعة و الإباء و الترفّع.(7)
ایشان می گوید: گرامی تر از او از جهت اخلاق دیده نشده است... آیه ای از آیات الهی در تیزهوشی و فهم و پاکی روح و... بود.
زینب کبری در دفاع از اسلام و جهاد در راه خدا با برادرش حسین علیه السلام شریک است... در برابر زورگویان سر فرو نیاورد و از هیچ کس جز خدا نمی ترسید؛ آنچه می گفت حق بود و راست...
کلام مرحوم خوئی
قال العلّامة آیة اللّه السیّد أبو القاسم الخوئی (ره):
إنّها شریكة أخیها الحسین علیه السّلام فی الذبّ عن الإسلام و الجهاد فی سبیل اللّه، و الدفاع عن شریعة جدّها سیّد المرسلین، فتراها فی الفصاحة كأنّها تفرغ عن لسان أبیها، و تراها فی الثبات تنبئ عن ثبات أبیها، لا تخضع عند الجبابرة، و لا تخشى غیر اللّه سبحانه، تقول حقّا و صدقا، لا تحرّكها العواصف، و لا تزیلها القواصف.
فحقّا هی اخت الحسین علیه السّلام، و شریكته فی سبیل عقیدته و جهاده.(8)
این فقیه بزرگ می گوید: زینب کبری در دفاع از اسلام و جهاد در راه خدا با برادرش حسین علیه السلام شریک است... در برابر زورگویان سر فرو نیاورد و از هیچ کس جز خدا نمی ترسید؛ آنچه می گفت حق بود و راست... پس حقیقتا خواهر حسین علیه السلام بود.
پی نوشت:
1.طبرسى، احمد بن على، الإحتجاج على أهل اللجاج (للطبرسی)، 2جلد، ص: 305،نشر مرتضى - مشهد، چاپ: اول، 1403 ق.
2. زندگانى حضرت امام حسین علیه السلام،باقر شریف قرشى / مترجم سید حسین محفوظى اهوازى،ج3 ،ص402 ناشر: بنیاد معارف اسلامى- قم، چاپ: اوّل،1422 ق
3. همان
4. جواد شبّر ،ادب الطف،ج1،ص:243 ،ناشر: دار المرتضى-بیروت، چاپ: اوّل1409 ق- 1988 م
5. مستدرك عوالم العلوم، البحرانی ،ج11-قسم-2-فاطمةس،ص:950
6. ادب الطف ،صص:243و242
7.مستدرك عوالم العلوم،ج11،ص:949
8. همان،ص:952