پاکی حضرت زهرا سلام الله علیها از حیض و نفاس
ریاحین: برخی می‌گویند: اینکه خانم زهرا علیهاالسلام عادت ماهانه نمی‌دید حالتی از بیماری است که نیاز به درمان دارد! یا لااقل نوعی نقص در زنانگی یا شخصیت وی به عنوان یک زن است. بنابراین نمی‌توان آن را از کرامات و فضائل او شمرد. در خصوص نفاس نیز همینگونه است. این گوینده، عقیده به پاکی زهرا علیهاالسلام از حیض و نفاس را از عقاید بی‌ارزش و سخیف می‌داند.
می‌گوییم:
1 ـ گاهی اتفاق می‌افتد که برخی از زنان به هنگام زایمان خون نمی‌بینند و یا کم می‌بینند اما این نقص در زنانگی یا شخصیت آنان به عنوان زن به شمار نمی‌رود. البته چنین مواردی بسیار اندک است.
در خصوص پاکی زهرا علیهاالسلام از حیض و نفاس می‌گوییم: خروج از تنگناهای طبیعی نه تنها شمرده نمی‌شود بلکه کرامت و فضیلت است. همچون کرامت مریم علیهاالسلام که بدون اینکه مردی به او دست بزند، به عیسی علیه‌السلام باردار شد و چون کرامت ساره، همسر ابراهیم علیه‌السلام که در پیری به اسحاق باردار شد و همانند همسر زکریا علیه‌السلام که نازا بود ولی به یحیی باردار شد. از اینگونه کرامات و کارهای خارق‌العاده فراوان است.
پاکی زهرا علیهاالسلام از حیض و نفاس حاکی از مقام بلند و شخصیت ممتاز او در میان زنان جهان است. چه به فرموده‌ی خداوند سبحان، حیض نوعی اذیت و رنج است: (یسألونک عن المحیض قل هو اذی فاعتزلوا النساء فی المحیض).1
از تو درباره‌ی عادت ماهانه‌ی زنان می‌پرسند، بگو: آن رنجی است. پس هنگام عادت ماهانه، از آمیزش با زنان کناره‌گیری کنید.
حیض، زن را در تنگنا و در حالت روانی و جسمانی غیر طبیعی قرار می‌دهد. حیض، آنگونه که در روایات آمده، بیماری است و چنان که پزشکان در این باره می‌گویند: یک حالت عرضی زنانه است که او را از روزه و نماز، و از ورود به مساجد بازمی‌دارد. این می‌رساند که زن در ایام حیض در وضعی نیست که بتواند با روحیه‌ای سرشار از سرزندگی، صفا، پاکی و قوّت زندگی کند.
این حدث مداوم را نه وضو برطرف می‌کند و نه غسل و نه تیمم تا اینکه خودش از بین برود و برطرف شود. خداوند، سرور زنان را که از هرگونه پلیدی پاک گردانده، از این حدث نیز پاک نموده است. این گرامیداشت زهرا علیهاالسلام و تأکید الهی بر تمایز او از دیگران و مخصوص گرداندن وی به فضیلت و کرامتی از جانب خداوند سبحان است بدون اینکه هیچ‌گونه تغییری در طبیعت زنانه او داشته باشد. خداوند مسبب‌الاسباب، و قادر است که از قانون علیّت درگذرد نه اینکه از آن خارج شود و یا آن را نقض کند بلکه براساس همین قانون علیت. زیرا خداوند، حتی معجزات پیامبران را به واسطه‌ی اسباب و علل آن بوجود می‌آورد و این آفرینش را با علم خود به علل و اسباب انجام می‌دهد در حالی که انسانها از آن بی‌خبرند و سابقه‌ی قبلی هم ندارند. این معنای خرق عادت است که در موضوع معجزات و امور خارق‌العاده از آن سخن می‌گویند. این مسأله روشن‌تر از آن است که به توضیح بیشتر یا اقامه دلیل و برهان محتاج باشد.
2 ـ سخیف خواندن اعتقاد به پاکی زهرا علیهاالسلام از حیض و نفاس از کسی که به سخنان پیغمبر صلی الله علیه و آله و بلکه ائمه علیهم‌السلام تعبد دارد و عمل می‌کند، پذیرفتنی نیست. زیرا هرچه پیغمبر صلی الله علیه و آله و ائمه علیهم‌السلام می‌گویند، مطلقاً نمی‌تواند سخیف باشد. از سوی دیگر هرکس آن را بداند، برایش سودمند و مفید خواهد بود.
پاکی زهرا علیهاالسلام از حیض و نفاس را شیعه و سنی از رسول خدا صلی الله علیه و آله و ائمه‌ی اطهار علیهم‌السلام روایت کرده‌اند و روایات در این باره آنقدر زیاد است که از استفاضه گذشته و به حدّ تواتر رسیده است. این روایات دلالت دارد که خداوند سبحان، زهرا علیهاالسلام را از دیدن خون حیض و نفاس پاک نموده است. ما از این روایات فراوان، نمونه‌های زیر را نقل می‌کنیم:
1 ـ پیامبر صلی الله علیه و آله: «فاطمه، بتول نامیده شده زیرا از حیض و نفاس پاک شده است».2
2 ـ پیامبر صلی الله علیه و آله: «دخترم فاطمه، حوریه‌ای است که حیض نمی‌بیند».3
3 ـ شیخ صدوق به سند خود از عمر بن علی علیه‌السلام از پدرش علی علیه‌السلام روایت کرده که از پیامبر صلی الله علیه و آله پرسیدند: بتول یعنی چه؟ ما شنیده‌ایم که شما گفته‌اید: مریم بتول است. فاطمه بتول است. فرمود: «بتول کسی است که هرگز خون حیض ندیده است. حیض بر دختران پیامبران مکروه است».4
4 ـ قطان از سکری، از جوهری، از عباس بن بکار، از عبدالله بن مثنی از عمویش ثمامة بن عبدالله از انس بن مالک، از مادرش روایت کرده که گفت: «فاطمه خون حیض و نفاس ندید».5
5 ـ از امام باقر علیه‌السلام از پدرانش: «فاطمه به چند جهت طاهره نامیده شده است. از جمله اینکه هرگز خون حیض و نفاس ندید».6
6 ـ امام صادق علیه‌السلام: «آیا می‌دانی تفسیر فاطمه چیست؟ گفت: از شر مبرا شده را گویند و گفته می‌شود: فاطمه. زیرا از حیض بازگرفته شده است».7
7 ـ پیامبر صلی الله علیه و آله به عایشه فرمود: «حمیراء! فاطمه مانند زنان آدمیان نیست: آنچنان که آنان مریض می‌شوند، مریض نمی‌شود».8
8 ـ امام صادق علیه‌السلام: «خداوند تا زمانی که فاطمه زنده بود، زنان را بر علی علیه‌السلام حرام کرد. زیرا او زن پاکیزه‌ای بود که حیض نمی‌دید».9
علّامه مجلسی در این باره سخن زیبایی دارد. به آنجا مراجعه کنید.
9 ـ عایشه گفت: «هرگاه فاطمه می‌آمد، همانند پیغمبر صلی الله علیه و آله راه می‌رفت. او هرگز حیض ندید. زیرا از سیب بهشتی آفریده شده بود».10
10 ـ اسماء بنت عمیس گفت: «در یکی از زایمانهای فاطمه حضور داشتم هنگامی که وضع حمل کرد، خونی ندیدم. به پیامبر صلی الله علیه و آله عرض کردم: یا رسول‌الله! فاطمه زایمان کرد ولی از او خونی ندیدیم؟ فرمود: اسماء! فاطمه حوریه‌ای است که به شکل انسان آفریده شده است».11
11 ـ علی علیه‌السلام: «رسول خدا فرمود: فاطمه، حوریه‌ای است که در صورت انسان آفریده شده است. دختران پیامبران حیض نمی‌شوند».12
12 ـ امام باقر علیه‌السلام: «او را فاطمه نامید. پس گفت... تو را از خون حیض گرفتم (پاک کردم).» پس امام باقر علیه‌السلام فرمود: «به خدا سوگند که فاطمه را خداوند با میثاق از حیض گرفته است».13
مجلسی اول این روایت را قوی خوانده است.14
13 ـ شیخ صدوق از پدرش از سعد، از ابن عیسی، از علی بن الحکم، از ابی‌جمیله، از امام باقر علیه‌السلام: «دختران پیامبران خون حیض نمی‌بینند. حیض عقوبت است...»15
14 ـ امام صادق علیه‌السلام: «دختران پیامبران حیض نمی‌شوند».16
15 ـ سیوطی: «از ویژگی‌های فاطمه علیهاالسلام این بود که حیض نمی‌شد».17
16 ـ صبان: «او زهرا یعنی طاهره نامیده شد. زیرا هرگز خون حیض و نفاس ندید».18
17 ـ در روایتی از پیغمبر صلی الله علیه و آله «فاطمه بتول نامیده شد. زیرا از عادت ماهانه زنان بریده شده است...».19
18 ـ اسماء بنت عمیس: «قابله‌ی فاطمه علیهاالسلام بودم. در زایمان از او خونی ندیدم. به رسول خدا صلی الله علیه و آله عرض کردم: یا رسول‌الله! من از فاطمه خون حیض و نفاس ندیدم؟! رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: مگر نمی‌دانی که دخترم طاهره مطهره است نه خون حیض در او دیده می‌شود و نه خون نفاس».20
19 ـ در عمدةالاخبار آمده: حسن بن علی علیه‌السلام در نیمه ماه رمضان به دنیا آمد و مادرش پس از تولد او به حسین علیه‌السلام آبستن شد. زیرا فاطمه علیهاالسلام خون حیض و نفاس نمی‌دید.21
20 ـ ابن‌عباس گفت: رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «دخترم فاطمه، حوریه است زیرا هرگز حیض نشد».22
21 ـ در روایت صحیح از علی بن جعفر از برادرش کاظم علیه‌السلام آمده: «فاطمه، صدیقه شهیده است. دختران پیامبران، خون حیض نمی‌بینند».23
22 ـ از انس بن مالک از ام‌سلیم زن ابوطلحه‌ی انصاری که گفت: فاطمه علیهاالسلام هرگز خون حیض و نفاس ندید. او از آب بهشت بود. چه پیغمبر صلی الله علیه و آله در اسراء وارد بهشت شد و از میوه بهشت خورد و از آب بهشت نوشید. این را پیامبر صلی الله علیه و آله نیز روایت کرده است.24
23 ـ از ائمه‌ی علیهم‌السلام روایت شده که مادران امامان همانند فاطمه علیهاالسلام خون حیض از آنان برداشته شده است...25
24 ـ پیامبر صلی الله علیه و آله: «فاطمه مانند هیچ‌یک از شما زنان نیست. او همچون حوریه خون حیض و نفاس نمی‌بیند».26
منبع: رنج های حضرت زهرا سلام الله علیها، علامه سید جعفر مرتضی عاملی، ترجمه: محمد سپهری.
پی نوشت:
1. بقره، 222.
2. ینابیع‌الموده، ص 260؛ احقاق‌الحق (بخش ملحقات) ج 10، ص 25، بنقل از آن و از: مودّةالقربی، ص 103.
3. ذخائرالعقبی، ص 26؛ شرح بهجةالمحافل، ج 2، ص 138؛ ر.ک: عوالم العلوم، ج 11، ص 54، به نقل از تاریخ بغداد، ج 12، ص 331، و کنزالعمال، ج 12، ص 109، ح 3426؛ اسعاف الراغبین در پاورقی نورالابصار، ص 173.
4. معانی الاخبار، ص 64، مناقب آل‌ابی‌طالب، ج 3، ص 330، به نقل از ابوصالح مؤذن در الاربعین، و تاج الموالید، ص 20؛ کشف‌الغمه، ج 2، ص 90؛ بحارالانوار، ج 43، صص 15 ـ 16؛ ر. ک: ج 78، ص 112 به نقل از آن دو؛ ینابیع‌الموده، ص 26؛ مستدرک الوسائل، ج 2، ص 37؛ علل‌الشرایع، ج 1، ص 181؛ و به نقل از: مصباح‌الانوار، ص 223؛ مصباح کفعمی، ص 659؛ روضة الواعظین، ص 149؛ دلائل الامامه، ص 55؛ الروضة الفیحاء فی تواریخ النسا، ص 252؛ حبیب السیر، ج 1، ص 433؛ ضیاء العالمین، ج 2، ق 3، ص 7؛ احقاق‌الحق، ج 10، صص 25، 310؛ ج 19، ص 11 به نقل از منابع دیگری، عوالم‌العلوم، ج 1، ص 641؛ اعلام الوری، ص 148.
5. امالی صدوق، ص 154؛ بحارالانوار، ج 43، ص 21؛ ر. ک: عوالم العلوم، ج 11، ص 153 به نقل از چندین منبع.
6. بحارالانوار، ج 43، ص 19؛ به نقل از مصباح‌الانوار، و عوالم‌العلوم، ج 11، ص 66.
7. مناقب آل‌ابی‌طالب، ج 3، ص 330؛ بحارالانوار، ج 43، ص 16.
8. مناقب آل‌ابی‌طالب، ج 3، ص 330؛ بحارالانوار، ج 43، ص 16. مجمع الزوائد، ج 9، ص 202؛ اعلام الوری، ص 148؛ مرأة العقول، ج 5، ص 345؛ الطرائف، ص 111؛ عوالم‌العلوم، ج 11، ص 64؛ ضیاءالعالمین، ج 2، ق 3، ص 7.
9. ر. ک: مقتل خوارزمی، ج 1، ص 64؛ مناقب آل‌ابی‌طالب، ج 3، ص 330؛ بحارالانوار، ج 43، ص 16، به نقل از: امالی طوسی، ج 1، ص 42؛ مستدرک الوسائل.
10.اخبارالرسول، ص 87، به نقل احقاق‌الحق، ج 10، ص 244؛ ر. ک: عوالم العلوم، ج 11، ص 60.
11. دلائل الامامه، صص 53، 55؛ بحارالانوار، ج 78، ص 112؛ مستدرک الوسائل، ج 2، ص 37.
12. دلائل الامامه، ص 52؛ بحارالانوار، ج 78، ص 112؛ مستدرک الوسائل، ج 2، ص 37.
13. بحارالانوار، ج 42، ص 13، به نقل از مصباح‌الانوار و کشف‌الغمه، ج 2، ص 89؛ علل‌الشرایع، ص 179؛ عوالم‌العلوم، ج 11، ص 55؛ به نقل از این منابع: کافی، ج 1، ص 46، المحتضر، ص 132، 138؛ المختصر، ص 172، 218.
14. روضةالمتقین، ج 5، ص 349.
15. علل‌الشرایع، ج 1، ص 290، بحارالانوار، ج 12، ص 107؛ ج 81، ص 81؛ عوالم‌العلوم، ج 11، ص 153؛ مستدرک الوسائل، ج 2، ص 38.
16. الخرائج الجرائح، ج 2، ص 527.
17. احقاق‌الحق، ج 10، ص 309. ر. ک: عوالم‌العلوم، ج 11، ص 63.
18. ر. ک: اسعاف الراغبین، پاورقی نورالابصار، ص 172؛ این را به محب طبری، و صاحب الفتاوی الظهیریة نیز نسبت داده است.
19. احقاق‌الحق، ج 10، ص 25؛ المناقب المرتضویه، ص 78؛ عوالم‌العلوم، ج 11، ص 64.
20. ر. ک: عوالم‌العلوم، ج 11، صص 66، 153؛ به نقل از: صحیفةالرضا 7 و ذخائرالعقبی، ص 44؛ اتحاف السائل، ص 90، تاریخ الخمیس، ج 1، ص 417؛ نزهة المجالس، ج 2، ص 183؛ ضیاءالعالمین، ج 2، ق 3، ص 7.
21. عوالم‌العلوم، ص 66، به نقل از عمدةالاخبار، ص 349.
22. ذخائرالعقبی، ص 26 به نقل از نسایی؛ فرائد السمطین، ج 2، ص 408؛ ر. ک: تاریخ بغداد، ج 12، ص 331.
23. روضةالمتقین، ج 5، ص 342؛ کافی، ج 1، ص 458.
24. اعلام‌الوری، ص 148.
25. تاج الموالید، ص 20.
26. من لایحضره الفقیه، کتاب الطهارة، باب غسل الحیض.