فضائل مشترک حضرت زهراء (سلام الله علیها) با چهار معصوم (علیهم السلام) دیگر در اخبار و روایات , قسمت سوم

ریاحین :  رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: هنگامی که خداوند متعال آدم ابوالبشر را آفرید و از روح خود در او دمید، آدم به جانب راست عرش نگریست، پنج هیکل و شبح نوری را در حال رکوع و سجود دیده گفت: پروردگارا آیا قبل از من کسی را از خاک و گل آفریده‌ای؟ فرمود: نه، ای آدم، گفت پس این پنج هیکلی که به شکل و قیافه خودم می‌بینم کیستند؟

 

 

خداوند برای حضرت زهرا نیز همچون دیگر افراد اهل‌البیت هدیه می‌فرستد

31 ـ  ابن‌عباس گوید: روزی در حضور رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم نشسته بودم، و علی و فاطمه و حسن و حسین علیهم‌السلام نیز در پیش روی حضرت قرار داشتند، در این همگام جبرئیل نازل شده و سیبی برای حضرت آورده و بدان وسیله به حضرت تحیت گفت و حضرت آن سیب را به علی بن ابیطالب هدیه کرد، علی آن را بوسیده و ضمن تشکر از حضرت رسول آن را به حضرت برگردانید، حضرت آن را به حسن هدیه کرد، حسن نیز ضمن ابراز تشکر آن را بوسیده و بار دیگر به حضرت برگردانید، رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم آنرا به حسین هدیه کرد حسین نیز آنرا گرفته و بوسید و با تحیت و سلام به حضرت رسول برگردانید رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم آن را به حضرت فاطمه هدیه فرمود: فاطمه علیهاالسلام آنرا گرفته و بوسید و به حضرت رسول برگردانید، بار دیگر حضرت رسول آن را به علی بن ابیطالب داد، حضرت تحیت گفته و همینکه خواست به حضرت برگرداند سیب از بین انگشتانش به زمین افتاد و دو نیم شد و نوری از آن درخشید که تا آسمان اول بالا رفت، در این هنگام دیدم که بر آنسیب نوشته بود:بسم الله الرحمن الرحیم، این هدیه‌ای است از خداوند متعال به محمد مصطفی و علی مرتضی، فاطمه زهراء، و حسن و حسین نوادگان رسول خدا، و امانی است برای دوستداران آنها در روز قیامت از آتش». [34]

محبت فاطمه بر تمام مخلوقات عرضه شده است

32 ـ  رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: همانا خداوند که سپاس و ستایش ویژه او است، محبت علی و فاطمه و فرزندانشان را بر تمام مخلوقات عرضه فرمود، هر یک از آنان که زودتر پذیرفتند پیامبران را از بین آنان قرار داد و کسانی را که بعد از آنان اجابت کردند شیعه و پیرو ایشان نمود. خداوند همه آنان را در بهشت جمع می‌کند. [35]

فاطمه در صلوات و درود با دیگر افراد اهل‌البیت شریک است

33 ـ  کعب بن عجره گوید: هنگامی که این آیه شریفه نازل شد: «ان الله و ملائکته یصلون علی النبی یا ایها الذین امنوا صلو علیه و سلموا تسلیما» [36] عرض کردیم ای رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم ما می‌دانیم که چگونه بر تو سلام کنیم، چگونه بر تو صلوات بفرستیم؟ حضرت فرمود: بگوئید: «اللهم صلی علی محمد و آل محمد»...

در روایت حاکم بدینگونه آمده است: گفتیم: ای رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم صلوات بر شما خانواده چگونه است؟ فرمود: بگوئید: «اللهم صلی علی محمد و آل محمد»

و روایت شده است که حضرت فرمود: صلوات بریده و بی‌دنباله بر من نفرستید، گفتند صلوات بریده چیست؟ فرمود اینکه بگوئید: «اللهم صلی علی محمد»و بعد ساکت شوید، بلکه بگوئید: اللهم صل علی محمد و آل محمد، [37]... به آن حضرت گفته شد: اهل تو چه کسانی هستند؟ فرمود: علی و فاطمه و حسن و حسین. [38]

علامه محقق مولی احد اردبیلی گوید: بدان که مصنف (علامه حلی ره) در کتاب «المتهی» گوید: علماء ما بر وجوب صلوات بر آل آن حضرت اجماع دارند و آن چه که در نماز می‌بایست گفت آنست که گفته شود: اللهم صل علی محمد و آل محمد و دلالت می‌کند بر این مطلب روایتی که از طریق اهل سنت از کعب الاحبار در کیفیت صلوات بر آن حضرت نقل شده است که عده‌ای گفتند ای رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم کیفیت سلام دادن بر شما را می‌دانیم، بفرمائید چگونه بر شما صلوات بفرستیم؟ فرمود: بگوئید: اللهم صل علی محمد و آل محمد و شگفت‌آور است که چرا اهل سنت این روایت را کنار گذاشته و از ذکر اهل البیت در صلوات خودداری کرده و می‌گویند: فرمود حضرت رسول صلی الله علیه و آله و سلم که این مطلب را سید حسن سفطی که از بزرگان است بیان داشته است.
البته بر این مطلب روایات دیگری نیز دلالت می‌کند، و ظاهر آنست که مصداق حقیقی «آل» همه امامان و حضرت زهراء می‌باشند نه اینکه از باب تغلیب و غلبه دادن باشد (که آل بعضی از آنان باشند و از باب تغلیب همه را به طور مجاز شامل شود)، این معنی هم موافق لغت است و هم در عرف به آنان آل گفته می‌شود و هم در اخبار و احادیث وارد شده است.

از روایات وارده در شان نزول آیه تطهیر اختصاص داشتن آل به حضرت علی و فاطمه و دو فرزندش فهیمده نمی‌شود بلکه از آن جهت که آنان در آن زمان موجود بودند آنها را شامل شده است و انحصار به آنان حصر اضافی است نسبت به زنان حضرت می‌باشد که به آنها فرمود شما به خیر و سلامت بوده ولی مشمول این آیه نمی‌باشید و لذا برخی از اصحاب به استناد این آیه عصمت آنان را ثابت کرده‌اند و لذا فرمایش محقق ثانی و شهید ثانی سزاوار و شایسته این مقام نیست. [39]

علامه امینی گوید: دیلمی این حدیث را از رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم آورده است که حضرت فرمود: دعا در پرده و حجاب است تا اینکه بر محمد و اهل بیتش صلوات فرستاده شود، اللهم صل علی محمد و آله.

این روایت را ابن‌حجر در صفحه 88 کتاب «الصواعق» از او نقل کرده است.
طبرانی در «الاوسط» از امیرالمومنین علیه‌السلام این روایت را آورده است که فرمود: هر دعائی محجوب است تا اینکه بر محمد و آل محمد صلوات فرستاده شود.

حافظ هیثمی در «مجمع الزوائد» ج 10، صفحه 160 بعد از نقل حدیث گوید: رجال این حدیث موثق می‌باشند.

بیهقی و ابن‌عساکر و عده‌ای دیگر از علی علیه‌السلام به طور مرفوع عبارتی را نقل کرده‌اند که معنایش اینست: دعا و نماز در بین آسمان و زمین معلق و آویزان هستند و به سوی پروردگار بالا نمی‌روند، تا اینکه بر حضرت رسول و خاندانش صلوات فرستاده شود. «شرح الشفاء» «تالیف خفاجی، ج 3، صفحه 506». [40]

فخر رازی در تفسیر کبیرش گوید: مقصود از آل محمد کسانی هستند که امرشان به او برمی‌گردد هر کسی که بازگشت امرش به آن حضرت شدیدتر و کامل‌تر باشد جزء آل‌محسوب می‌شود، و شکی نیست که وابستگی و تعلق فاطمه و علی و حسن و حسین به حضرت رسول از شدیدترین و محکم‌ترین وابستگی‌ها و تعلقات بود. و این مطلب چون از طریق نقل متواتر به ما رسیده است، مطلبی علمی و یقینی است، لذا واجب است که آنان را «آل» حضرت بدانیم. [41]

و نیز گوید: اهل بیت حضرت رسول در پنج چیز با آن حضرت سماوی بودند، در سلام،السلام علیک ایها النبی، و خداوند فرمود: «سلام علی آل‌یاسین» (سوره صافات / 120) و در صلوات بر آن حضرت و بر آنان در تشهد و در طهارت، خداوند متعال فرمود: «طه» یعنی ای طاهر، و فرمود: «و یطهرکم تطهیرا» (احزاب / 33). و در تحریم صدقه و لزوم محبت، چنانکه فرمود: «فاتبعونی یحببکم الله» (آل‌عمران، 31) و فرمود: «قل لا اسالکم علیه اجرا الا الموده فی القربی». (شوری، 22) [42]

ابن‌حجر گوید: روایت صحیح از کعب بن عجره رسیده است که: هنگامی که این آیه نازل شد: «یا ایها الذین آمنوا صلوا علیه و سلموا تسلیما» گفتیم ای رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم کیفیت سلام دادن به شما را دانستیم، چگونه بر شما صلوات بفرستیم؟ فرمود: بگوئید: اللهم صل علی محمد و آل محمد تا آخر حدیث.

سوال اصحاب بعد از نزول این آیه از آن حضرت درباره کیفیت صلوات و پاسخ حضرت آنان را بدینگونه ظهور دارد در اینکه مقصود از این آیه امر و دستور دادن به صلوات بر اهل بیت و آل آن حضرت است، و الا به دنبال نزول آیه، آنان از صلوات بر اهل بیت سوال نمی‌کردند و حضرت هم بدینگونه پاسخ نمیداد، و چون بدینگونه جواب فرمود، دلیل بر آنست که صلوات فرستادن بر آنان نیز، مورد امر و دستور الهی است و آن حضرت ایشان را جانشین خود قرار داده است، زیرا مقصود از صلوات بر آن حضرت، گرامی داشت و تعظیم بیشتری است از آن بزرگوار و تعظیم و بزرگداشت خاندان حضرت، تعظیم خود آن حضرت محسوب می‌شود و لذا هنگامی که آنان را داخل کساء نمود عرضه داشت خداوندا اینان از من و من از آنهایم، صلوات و رحمت و آمرزش خشنودیت را شامل حال من و اینان بگردان و مقتضای اجابت این دعا آنست که خداوند بر آنان به همراه آن حضرت صلوات و درود بفرستد و لذا از مومنین خواسته است تا به همراه آن حضرت بر آنان نیز صلوات بفرستند.
و روایت شده است که فرمود: بر من صلوات ابتر و بی‌دنباله نفرستید، اصحاب پرسیدند صلوات بی‌دنباله چیست؟ فرمود اینکه می‌گوئید: اللهم صل علی محمد، و بعد خودداری می‌کنید، بلکه بگوئید: اللهم صل علی محمد و آل محمد. [43]

 

34 ـ  الرساله الفاطمیه/ محمد امین بن محمد خراسانی، الذریعه 16/ 97.

35 ـ  رساله فی تحقیق الخبر المنسوب الی النبی: تحن معاشر الانبیاء لا نورث /شیخ مفید ابو عبدالله محمد بن محمد بن نعمان (ت 413 ه) نجف‌اشرف، دارالکتب التجاریه، مع المسائل الجارودیه و غیرها، قم، مکتیه المفید، در ضمن چند رساله دیگر از شیخ مفید.

36 ـ  رساله فی فدک/ سید علی بن دلدار علی رضوی نصیر آبادی (ت 1259 ه) الذریعه 16/ 129.

37 ـ  رساله فی قصه الفدک/ در این رساله داستان فدک و خطبه حضرت زهراء علیهاالسلام آمده است، از جعفر بن بکر بن جعفر خیاط، الذریعه 16/ 129.

38 ـ  رساله فی وفاه الزهراء علیهاالسلام/ سید محمد علی شاه عبدالعظیمی به عنوان، وفاه الزهراء علیهاالسلام.

39 ـ  روضه الزهراء علیهاالسلام/ در مدائح و مراثی از محمد باقر بروجردی، فارسی، در کتابخانه سید عبدالحسین حجت در کربلاء.

40 ـ  زبده نظامیه، در حالات حضرت فاطمه/ شیخ نظام‌الدین یزدی، یزد 1328 ه، ش 196 صفحه رقعی.

41ـ  الزهراء/ بحث و بررسی کامل از زندگی حضرت زهراء، از شیخ محمد حسین بن یونس مظفر (1293 ـ  1371 ه) به کتاب شعراء الغری 8/ 90، مراجعه کنید.

42 ـ  الزهراء علیهاالسلام/ مجموعه مقالات، فارسی از مرحوم حاج شیخ عباس قمی و دیگران، تهران، 1364 ه، ش، 1985 م، 442 صفحه، قطع متوسط.

43 ـ  الزهراء علیهاالسلام/ مصائب وارده بر حضرت زهراء و حالات آن حضرت، به زبان اردو، تالیف سید اولاد حیدر بلگرامی هندی، چاپی الذریعه 12/ 67.

 

منبع: کتاب فاطمه زهراء (سلام الله علیها) شادمانی دل پیامبر (صلی الله علیه و آله)

تألیف: آیت الله احمد رحمانی همدانی

 ترجمه : دکتر حسن افتخارزاده سبزواری