فضائل مشترک حضرت زهراء (سلام الله علیها) با چهار معصوم (علیهم السلام) دیگر در اخبار و روایات ,قسمت اول

آفرینش نوری حضرت زهرا

ریاحین: 1- رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: هنگامی که خداوند متعال آدم ابوالبشر را آفرید و از روح خود در او دمید، آدم به جانب راست عرش نگریست، پنج هیکل و شبح نوری را در حال رکوع و سجود دیده گفت: پروردگارا آیا قبل از من کسی را از خاک و گل آفریده‌ای؟ فرمود: نه، ای آدم، گفت پس این پنج هیکلی که به شکل و قیافه خودم می‌بینم کیستند؟

 

فرمود: اینان پنح نفر از فرزندان تو می‌باشند که اگر آنان نبودند تو را نمی‌آفریدم. اینها پنج تنی هستند که برای آنان پنح اسم از اسامی خودم را جدا ساخته (و آنان را به آن اسامی نامیدم) اگر آنان نبودند، بهشت و دوزخ، عرش و کرسی، آسمان و زمین و ملائکه و انس و جن را نمی‌آفریدم، من محمودم و این محمد است، من عالی هستم و این علی است، من فاطرم و این فاطمه است، من احسانم و این حسن است، و من محسنم و این حسین است، به عزت خود سوگند یاد کرده‌ام که هیچ کس به اندازه یک ذره بغض و کینه آنان را نزد من نیاورد مگر اینکه او را به دوزخ خود وارد سازم و از این کار پاکی هم ندارم.

ای آدم، اینان بر گزیدگان من از میان افریدگانم می‌باشند، به وسیله آنان رهائی بخشیده، و به آنان هلاکشان می‌کنم، اگر تو به من نیازی داری به اینان توسل بجوی.

رسول خدا بعد از این سخنان فرمود: ما کشتی نجاتیم، هر کس به آنان چنگ زند نجات یافته و هر کس از آن دوری گزیند نابود شده است، هر کس نیازی به خداوند دارد به وسیله ما خانواده از خداوند درخواست کند. [1]

آغاز آفرینش فاطمه

2 ـ  رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: همانا خداوند مرا آفریده و علی و فاطمه و حسن و حسین را خلق کرد پیش از آن که آدم را بیافریند، در آن هنگام که نه آسمانی ساخته شده بود و نه زمین پهناوری وجود داشت نه تاریکی بود و نه نور، نه خورشید بود و نه ماه، نه بهشت بود و نه دوزخ.
عباس گفت: یا رسول‌الله آغاز آفرینش شما چگونه بود؟ فرمود: ای عمو، هنگامی که خداوند اراده کرد ما را بیافریند کلمه‌ای گفت و از آن کلمه نوری آفرید، و بعد کلمه دیگری گفت از آن کلمه روح را خلق کرد، بعد نور را با روح به هم آمیخت و مرا و علی و فاطمه و حسن و حسین را آفرید، ما او را تسبیح می‌کردیم در آن هنگام که تسبیحی وجود نداشت و تقدیس و تنزیه می‌نمودیم به هنگامی که تقدیسی نبود، گاهی، که خداوند متعال اراده کرد خلقش را ایجاد کند، نور مرا شکافت و عرش را از آن آفرید، بنابراین عرش از نور من است و نور من از نور خدا است و نور من از عرش برتر است بعد نور بردارم علی را شکفات و ملائکه را از آن آفرید پس ملائکه از نور علی می‌باشد و نور علی از نور خداوند است و علی از ملائکه افضل است، بعد نور دخترم را شکافت و آسمانها و زمین را از آن خلق کرد بنابراین آسمانها و زمین از نور دخترم فاطمه می‌باشد و نور دخترم فاطمه از نور خداوند است و دختر فاطمه از آسمانها و زمین برتر است، بعد نور فرزندم حسن را شکافت و از نور او خورشید و ماه را آفرید پس خورشید و ماه از نور فرزندم حسن می‌باشد، و نور حسن از نور خدا است و حسن از خورشید و ماه برتر است. بعد نور فرزندم حسین را شکافت و از نور او بهشت و حورالعین را خلق کرد، بنابراین بهشت و حورالعین از نور فرزندم حسین می‌باشند و نور فرزندم حسین از نور خداوند است و فرزندم حسین از بهشت و حورالعین افضل است. [2]

عرض ولایتش بر موجودات

3 ـ  در ضمن حدیث معراج آمده است که خداوند فرمود: ای محمد، من، تو و علی و فاطمه و حسن و حسین و امامان از فرزندان حسین را از نور خودم آفریدم و ولایت شما را بر اهل آسمانها و زمین عرضه کردم، هر کس آن را پذیرفت در نزد من از مومنین به حساب آمد و هر کس آن را منکر شد، در نزد من از گمراهان (از ستمگران. خ  ـ  ل) محسوب شد، ای محمد! اگر بنده‌ای از بندگان من آن قدر مرا بپرستد و عبادت کند که از کار افتد و از لاغری و ناتوانی بسان مشک خشکیده و فرسوده‌ای شود و بعد به هنگام ورود بر من منکر ولایت شما باشد او را نخواهم آمرزید تا اینکه اقرار به ولایت شما نماید.

ای محمد، آیا دوست داری آنان را ببینی؟ گفتم: آری، پروردگارا! فرمود: نگاه کن، من به طرف راست عرش نگریستم، و اسم خود را دیدم و اسم علی و فاطمه و حسن و حسین و علی و محمد و جعفر و موسی و علی و محمد و علی و حسن را و اسم مهدی را در وسط آن به گونه‌ای دیدم که گویا ستاره‌ای درخشان است فرمود: ای محمد! اینان حجت‌های من بر آفریدگانم می‌باشند و این آن کسی است که از فرزندان تو، به شمشیر قیام می‌کند و از دشمنانم انتقام می گیرد. [3]

فاطمه پیش از دیگران به بهشت می‌رود

 4ـ علی علیه‌السلام از حضرت رسول صلی الله علیه و آله و سلم نقل می‌کند که فرمود: اولین کسانی که وارد بهشت می‌شوند، من و تو و فاطمه و حسن و حسین می‌باشیم، عرض کردم: پس دوستداران، کی وارد بهشت می‌شوند؟ فرمود: پشت سر شما. [4]

فاطمه در فردوس برین بر جایگاهی والاست

5 ـ  حضرت رسول صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: همانا فاطمه و علی و حسن و حسین در جایگاهی والا در زیر گنبد سفیدند و سقف آنجا عرش پروردگار است. [5]

ورود به مسجد پیامبر برای فاطمه در هر حالی جایز است

6 ـ  رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: آگاه باشید این مسجد برای جنب و حائض جایز نیست مگر برای رسول خدا و علی و فاطمه و حسن و حسین (علیهم‌السلام). [6]

فاطمه با دیگر افراد اهل بیت در بهشت ساکن است

7 ـ  رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: در بهشت مرتبه و مقامی به نام وسیله است، هر گاه از خداوند برای من درخواستی کردید خواستار وسیله شوید، گفتند: ای رسول خدا چه کسانی با تو در آنجا ساکن هستند؟ فرمود: علی و حسن و حسین (علیهم‌السلام). [7]

فاطمه رکن علی است

8 ـ  رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم به حضرت علی علیه‌السلام فرمود: سلام بر تو ای پدر دو ریحانه، بزودی دو رکن تو از بین می‌رود و خداوند خود کمبود مرا برای تو جبران نماید. بعد از رحلت رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم علی علیه‌السلام فرمود: این یکی از دو رکن بود و بعد از آنکه فاطمه از دنیا رفت فرمود: این رکن دیگر بود. [8]

سزاورا است که در معنای رکنیت دقت و توجه بیشتری بشود، من می‌گویم: هر معنائی که برای رکنیت حضرت رسول صلی الله علیه و آله و سلم نسبت به امیرالمومنین تصور می‌شود همان معنا برای حضرت فاطمه علیهاالسلام نیز ثابت است، و این مقام والائی است که جز آن حضرت کسی به این مرتبه نائل نشد. و این از ویژگی‌های آن حضرت است.

نور پروردگار به حضرت فاطمه رسیده است

9 ـ  رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: هنگامی که خداوند متعال بهشت را آفرید آن را از تنور وجه خودش خلق کرد بعد آن را گرفته و پرتاب کرد یک سوم آن نور به من رسید، و یک سوم آن به فاطمه و یک سوم دیگر به علی و خاندانش اصابت کرد از آن نور به هرکسی که چیزی تابیده شده باشد به ولایت آل‌محمد راه پیدا می‌کند و هر کس از آن نور چیزی به او نرسیده باشد، از ولایت خاندان محمد گمراه می‌شود. [9]

تدبر و دقت در این حدیث عظمت و بزرگی مقام حضرت زهراء را نشان می‌دهد زیرا خداوند آن حضرت را همتای پدر و شوهر و فرزندانش علیهم‌السلام در آن نور قرار داد بلکه بهره او را از آنها بیشتر دانسته است و این منزلت و شانی است که هیچ کس را به آن دست رسی نیست و دریای ژرفی است که شناوران بحر معارف به قعر آن نرسیده‌اند.

فاطمه بهترین آفریده پروردگار است

10ـ  رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم در ضمن حدیثی طولانی فرمودد: بر ساق عرش نوشته شده است: لا اله الا الله، محمد رسول‌الله و علی و فاطمه و الحسن و الحسین خیر خلق الله. [10]

خداوند متعال حضرت فاطمه را از بین تمام زنان برگزیده است

11ـ  رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم به حضرت علی علیه‌السلام فرمود: همانا خداوند عزوجل بر دنیا اشراف نموده و مرا از بین مردم دنیا بر تمام مردان جهان برگزید بار دیگر بر جهان نگریسته و تو را بر تمامی مردان جهان برگزید، و بار سوم به دنیا توجه فرموده امامان از فرزندان تو را بر تمامی مردان جهان برتری داده و اختیار فرمود و بعد برای چهارمین بار به آنان نگریسته و فاطمه برا بر تمامی زنان جهان انتخاب کرده و برگزید. [11]

12ـ  حضرت رسول صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: در آن شب که مرا به آسمان بالا بردند، بر در بهشت دیدم که نوشته شده است: لا اله الا الله، محمد رسول‌الله، علی حبیب الله و الحسن و الحسین صفوه الله، فاطمه خیره الله علی یاغضهم لعنه الله. [12]

یعنی جز الله خدائی نیست، محمد فرستاده خدا است، علی حبیب خداوند است، حسن و حسین برگزیده خداوند می‌باشند، فاطمه انتخاب شده خداوند است، بر کینه‌توز و دشمن آنان لعنت و نفرین خداوند است.

اطاعت و فرمانبرداری از فاطمه بر تمام موجودات واجب است

13ـ  حضرت باقر علیه‌السلام در ضمن حدیثی طولانی پیرامون حضرت زهراء علیهاالسلام می‌فرماید: اطاعت ایشان بر تمامی آفریدگان خداوند از جن و انس، پرندگان و حیوانات وحشی و پیامبران و ملائکه فرض و واجب بود. [13]

14 ـ  محمد بن سنان گوید: نزد حضرت جواد الائمه علیهاالسلام بودم و سخن از اختلاف شیعه به میان آمد فرمود: ای محمد، همانا خداوند متعال پیوسته در واحدانیت خود یکتا بود، آنگاه محمد و علی و فاطمه را آفرید، آنان دوران زیادی مکث کردند و بعد از آن خداوند تمامی موجودات را آفرید و آنان را بر آفرینش موجودات گواه گرفت و اطاعت آنان را بر موجودات اجراء فرمود و امور موجودات را به آنان واگذار کرد، آنان هر آن چه را که خواستند حلال و هر آن چه را که خواستند حرام نمودند، البته هیچ چیزی را جز آن چه را که خداوند خواسته بود نمی‌خواستند.

بعد فرمود: ای محمد، این همان آئینین است که هر کس از آن پیش افتد از دین خارج شده و هر کس عقب بماند نابود گشته و هر کس ملازم و همراه آن باشد به حق پیوسته است. این مطلب را غنیمت بشمر، ای محمد. [14]

علامه مجلسی قدس‌سره در شرح این حدیث گوید: «آنان را بر آفرینش موجودات گواه گرفت «یعنی در حضور و جلو روی آنان موجودات را آفرید و آنان بر کیفیت خلقت و رموز آن اشراف داشتند «اطاعت آنان را بر موجودات اجراء فرمود» یعنی اطاعت آنان را بر تمام موجودات حتی جمادات و موجودات آسمانی و زمینی واجب ساخت «و امور موجودات را به آنان واگذار کرد» یعنی حلال و حرام کردن و بخشیدن و نبخشیدن را، هر چند ظاهر عبارت این معنی را می‌رساند که تدبیر موجودات از حرکات و سکنات و ارزاق و عمرها و امثال آنها را به آنان واگذار کرد. [15]

15ـ  ابوسعید خدری گوید: در خدمت رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم نشسته بودیم مردی از راه رسید و از حضرت پرسید که درباره فرمایش خداوند که فرمود: «استکبرت ام کنت من العالین» توضیح دهید که اینان چه کسانی هستند که از ملائکه مقربی برتر و بالاترند؟ رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: من و علی و فاطمه و حسن و حسین می‌باشیم که در سرادق عرش بودیم و خداوند را تسبیح می‌کردیم و ملائکه با تسبیح ما تسبیح کردند دو هزار سال پیش از آنکه خداوند آدم علیه‌السلام را بیافریند، هنگامی که خداوند آدم را آفرید به ملائکه دستور فرمود که بر او سجود کنند، و مامور به سجود نشده بودند مگر بخاطر وجود ما، همه ملائکه سجده کردند به جز ابلیس که خودداری کرد. خداوند متعال به او فرمود: «ای ابلیس چه چیز تو را بازداشت از اینکه بر آن چه که من با دست قدرت خود آفریدم سجده کنی؟ آیا استکبار ورزیدی یا از موجودات علی و برتر بودی» یعنی از این پنج تنی که اسامی آنان در سرادق عرش نوشته شده بود، پس ما هستیم آن باب خدائی که از آن در وارد می‌شوند و هدایت یافته‌گان به وسیله ما هدایت می‌شوند، هر کس ما را دوست داشته باشد خداوند او را دوست داشته و به بهشتش وارد می‌سازد و هر کس با ما دشمنی کند خداوند او را دشمن دارد و به آتشش داخل می‌کند و دوست ندارد ما را مگر کسی که زادگاهش پاک و پاکیزه باشد. [49]

فاطمه روز قیامت سواره وارد محشر می‌شود

16ـ  رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: خداوند متعال در روز قیامت پیامبران را در حالیکه سوار بر چهارپایان هستند وارد محشر می‌کند حضرت صالح سوار بر ناقه‌اش شده و وارد می‌شود تا به اصحاب مومن خود در محشر وفاء کرده باشد و فاطمه و حسن و حسین علیهماالسلام بر دو ناقه از ناقه‌های بهشتی و علی ابن ابیطالب بر ناقه من و من سوار بر براق می‌باشم و بلال بر ناقه‌اش سوار شده و با صدای بلند اذان می‌گوید. تا آخر حدیث. [16]

فاطمه در شکم مادرش سخن می‌گفت

17ـ  بعضی از راویان بزرگوار نقل کرده‌اند: که روزی حضرت خدیجه ـ  رضی‌الله‌عنها ـ  از حضرت رسول صلی الله علیه و آله و سلم در خواست نمود چندی از میوه‌های بهشت را به او بنمایاند جبرئیل دو دانه سیب از بهشت نزد آن بزرگوار آورده و گفت: ای محمد، خداوندی که برای هر چیز اندازه‌ای مقدر کرده است می‌فرماید: یکی از این دو سیب را خودت بخور و سیب دیگر را به خدیجه بده و بعد با او هم بستر شو من از شما دو نفر فاطمه زهراء را می‌آفرینم، حضرت رسول دستور پروردگار را عمل کرد.

هنگامی که کفار از آن حضرت خواستند که ماه را دو نیمه کند ـ  در همان آیا می‌بود که وضع حمل خدیجه نزدیک بود ـ  خدیجه گفت: ای وای، چه قدر زیان کار است آن کس که محمد را تکذیب می‌کند در حالی که بهترین رسول و پیامبر است، فاطمه از درون شکم او فریاد زد: ای مادر، غمگین مباش و ترس به خود راه مده زیرا خداوند با پدرم همراه است. [17]

فاطمه در زیر گنبد عرش است

18ـ  رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: من و علی و فاطمه و حسن و حسین در روز قیامت در زیر گنبد عرش می‌باشیم.

حافظ گنجی می‌گوید: این حدیث را جز به همین صورت و با همین سند نقل نکرده‌ایم و این حدیث حسن «عالی» است. [18]

 

 

 1ـ  اخبار الزهراء علیهاالسلام/ شیخ صدوق، ابوجعفر محمد بن علی بن حسین بن موسی بن بابویه قمی، متوفای/ 318 ه به الذریعه ج 1/ 331 و 344 مراجعه کنید.

 2ـ  اخبار فاطمه علیهاالسلام/ ابوعبدالله مرزبانی، متوفای 378 ه، الذریعه 1/ 344.

3 ـ  اخبار الفاطمیات/ ابوالحسن علی بن عبدالله بن جعفر مدنی بغدادی حافظ معروف به ابن مدینی (161 ـ  234 ه)، این شخص غیر از ابوالحسن علی بن محمد عبدالله مدائنی صاحب کتاب «الفاطمیات» است که آن را نیز خواهیم آورد، به ایضاح المکنون، 4/ 303 الکنی و الالقاب، 1/ 405، تذکره الحافاظ 2/ 15، تهذیب التهذیب، 7/ 349، میزان الاعتدال 2/ 229 و تاریخ بغداد 11/ 458 مراجعه کنید.

4 ـ  «الاربعون حدیثا فی مناقب سیده النساء فاطمه الزهراء» علیهاالسلام/ شیخ رشیدالدین محمد بن علی بن شهر آشوب سروی مازندارنی متوفای سال 588 ه، به الذریعه 1/ 426 مراجعه کنید.

5 ـ  ارجوزه فی مناقب سیده النساء فاطمه الزهراء علیهاالسلام/ «و فی فضلها و عصمتها و سائر احوالها التاریخیه الی وفاتها»/ شیخ هادی بن عباس آل کاشف الغطاء، الذریعه 1/ 497  ـ  498.

6 ـ  «ازاله الرین فی مناقب فاطمه و الحسنین»/ اسلامبول، چاپ سنگی.

7 ـ  اسرار سیاسی تاریخ اسلام و بررسی زندگی زهرا بتول و فرزندانش/ نعمت الله قاضی (شکیب) تهران، پیروز، 1349 ه، ش،/ 624 قطع بزرگ.

8 ـ  «اشراق الاصباح فی المناقب الخمسه الاشباح/ محمد و علی فاطمه و الحسن و الحسین و ذریتهم علیهم الصلواه و السلام/ ابراهیم بن محمد بن نزار صنعائی (قرن هشتم ه) نسخه‌ای به قلم مولف در سال 753 ه و در 165 صفحه در یکی از کتابخانه‌های شخصی در صنعاء و عکس‌برداری شده از آن در موزه کتابهای خطی عربی، به مصادر الفکر العربی الاسلامی در یمن/ 414 مراجعه کنید.
9 ـ  ام‌الائمه فی فضائل سیده النساء فاطمه الزهراء علیهاالسلام و مناقبها و مصائبها/ در پاسخ به کتاب «امهات الائمه» که نذیر احمد دهلوی نوشته  ـ  تالیف قاضی سید محمد محسن هندی، هند 1329 ه، به الذریعه 2/ 302 مراجعه شود.

 10ـ  انوار زهراء/ سید حسن ابطیحی، مشهد 1366 ه، ش 1988 میلادی، چاپ دوم، 320 صفحه قطع بزرگ.

 11ـ  الانوار الالامعه فی تواریخ سیدتنا الصدیقه الطاهره فاطمه علیهاالسلام /شیخ محمد رضا طبسی، الذریعه 2/ 439.

 12ـ  انوار الهدایه فی مبحث فدک و القرطاس و دفه بعض شبهات الناس/ مولوی محمد انور بن نور الدین محمد اکبر آبادی که در سال 1192 ه از نگارش این کتاب فارغ شده است، به الذریعه 2/ 447 مراجعه کنید.

 13ـ  البتول فاطمه الزهراء/ عبدالفتاح عبد المقصود مصری، کویت، مکتبه المنهل، 1982 م.

 14ـ  البتول فاطمه الزهراء/ دکتر عبدالفتاح محمد الحلو، کویت، مکتبه المنهل.

 15ـ  دو دریای رحمت، علی مظهر عدل و فاطمه مظهر تقوی/ مجموعه شعر از محمد علی مردانی، تهران، موسسه امیر کبیر 1366، 384.

 16ـ  البلاغه الفاطمیه، فی خطبها علیهاالسلام مع تعلیقات علیها فی بیان معانیها/ عبدالرضا بن محمد علی مطبعی، نجف، چاپخانه جدید غری.

 17ـ  البلاغه الفاطمیه/ مجموعه خطب فاطمه الزهراء علیهاالسلام، نجف اشرف 1952 م چاپ سوم.

 18ـ  دختران پیامبر سخن می‌گوید/ جواد فاضل، تهران 1327، 104 صفحه، قطع متوسط.

 

منبع: کتاب فاطمه زهراء (سلام الله علیها) شادمانی دل پیامبر (صلی الله علیه و آله)

تألیف: آیت الله احمد رحمانی همدانی

 ترجمه : دکتر حسن افتخارزاده سبزواری